Sông Bôi lặng lẽ...

Từ con đường dải nhựa cũ kĩ, mải miết theo những chiếc cột cây số đường nội tỉnh màu xanh lá cây về phía An Bình, bất chợt gặp lại dòng Bôi lặng lẽ.

< Sông Bôi.

Chiếc cầu gỗ đã cũ cứ bập bênh từng nan gỗ như đánh thức người khách phương xa trong giấc trưa của tiết trời dịu mát. Mùa hạ ở đây vẫn nắng nhưng nắng được pha với dịu dàng của nước xanh, lá biếc tạo nên một thứ men nồng. Sông Bôi ở đây tưới mát một vùng, dòng sông không ồn ào nhưng trái tim vô hình của nó như âm thầm gửi những mạch ngầm tưới mát những cánh đồng.

Con đường mòn đón chúng tôi bằng sự ngỡ ngàng sau những chặng đường dài liên xã nhàm chán. Ở đây núi đồi đã lùi xa nhường lại cho những gò đất cao rợp bóng keo xanh lảnh lót tiếng chim rừng. Nhưng chỉ qua một khúc quanh cảnh sắc đầm ấm của cư dân Bắc Bộ nay chỉ còn trong những bức ảnh cổ.

Ngôi nhà năm gian thâm nghiêm lớp ngói uy nghi còn lưu những nét chạm, đục tinh sảo của những người thợ Sơn Nam Hạ một thời. Khác biệt là chỉ có một nếp nhà, đàn ngan đủng đỉnh trong sân mặc kệ sự có mặt của khách, nhẩn nha tìm hạt tấm nào sót lại từ hôm qua trên nền sân gạch. Bất giác thấy bình yên đến lạ. Bình yên bởi bóng lưới đang giăng dưới lòng suối vắng hoang sơ bao loài cỏ hoang, thanh thản đàn rô, diếc kiếm mồi.

Xế trưa, mới bắt gặp gia chủ. Vẻ đẹp người sơn cước đã phai nhạt dần phong thái miền đồng bằng chiêm trũng nhưng vẫn còn đó vẻ xởi lởi, dễ gần của người nông dân Bắc Bộ. Sau tuần trà tâm sự, khách mới hiểu gia chủ bôn ba khắp trong Nam ngoài Bắc trước khi về làng này nương lại nếp nhà tổ tiên còn nguyên ngấn bùn từ mạn phù xa Ninh Bình để bồi đắp lại nghiệp nhà tiên tổ. Làng ở đây được rừng ấp iu nhưng không lụy vào đất rừng nâu thẫm mà thay vào đó là những thứ cây thẳng tuột chờ ngày đốn hạ.

Rừng vẫn "hồn nhiên” với nhiều thứ cây hỗn tạp, quả để ăn, bóng mát để xòa xuống ao nhà vẳng tiếng vịt, ngan đạp nước. Đã mấy đời người và làng ở đây vẫn còn nguyên sơ chưa uốn theo nếp sống dưới đồng bằng, bờ ao không kè, đầm sen bùn đặc sánh, vườn rau, cây thuốc còn nằm xen với cỏ như cuộc giao thoa bất tận của đất trời.

Từng lối ao nhà mở ra bãi ruộng, bóng tre ngà xòa xuống đung đưa nhịp gió gợi kí ức xa xưa của một thời người dân cố đô lên đây mở đất gặp cửa rừng ngã nước nằm mê man nhớ kí ức bái lậy vong linh làng mạc. Lối đi ấy, có thể xưa từng là bờ suối cửa rừng trước khi được những người dân đầu tiên đào đất đắp nền, dưới xa kia, chân ruộng ấm nước suối rừng mà trổ lúa vàng cuối vụ chiêm nung núc.

Người làng ở đây vẫn giữ nếp cũ mỗi sớm mai thức dậy chia nhau từng nắm chua, con cá ruộng như thứ quà đơn sơ đón tay con trẻ. Cô thôn nữ làng rừng giờ đã thành thiếu nữ kiều diễm đất Hà thành nhưng sau giấc ngủ dưới mái nhà xưa vẫn không quên thức dậy từ lúc vừng đông vừa hửng để đi vớt đó. Gót chân hồng phả ánh nắng mai lấp lánh qua làn nước, đôi mắt nâu như đồng đất quê nhà núp dưới hàng mi đen rậm vẫn thẹn thùng ngắm khuôn mặt mình in trên mặt nước hồ xanh mát.

- Theo Bùi Việt Phương (Đại Đoàn Kết), ảnh internet