Ngôi đình cổ nằm trong lòng cây bồ đề

Với lối kiến trúc cổ từ hàng trăm năm nay, đình Tân Đông (xã Tân Đông, huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang) là một ngôi đình “độc nhất vô nhị” ở Việt Nam bởi toàn bộ đình cổ được bao bọc bởi một cây bồ đề với hàng trăm búi rễ ôm trọn thân đình.

Đối với người dân ấp Gò Táo, xã Tân Đông, ngôi đình như báu vật, là trái tim của cả làng, cả xã. Khi những ánh nắng yếu ớt cuối ngày của tiết trời tháng 3 đang còn hắt xuống mái đình, chúng tôi - những vị khách lần đầu tiên đặt chân tới ngôi đình không khỏi ngỡ ngàng và bị lôi cuốn bởi nét hoang sơ, cổ kính...

... cũng như được “mục sở thị” những chùm rễ lớn nhỏ của hai cây bồ đề mọc ngay trên hai góc ngôi đình tủa ra quấn chặt lấy những cây cột, bức tường như để bảo vệ cho ngôi đình từ hàng chục năm nay.

< Đình được xây dựng từ năm 1907.

Theo những bậc cao niên làng Gò Táo thì ngôi đình đã tồn tại hơn 100 năm nay, nhờ có hai cây bồ đề mà ngôi đình còn tồn tại được đến bây giờ. Hàng năm, đình Tân Đông tổ chức bốn lễ hội chính như: lễ Kỳ Yên (16-2 âm lịch), lễ Thượng điền (16-5 âm lịch), lễ Hạ điền (16-8 âm lịch) và lễ cầu Ông (16-11 âm lịch). Mỗi lần lễ tổ chức hai ngày, người dân trong làng tụ họp nhau lại cùng nấu ăn linh đình rồi mời các đoàn hát bội khắp nơi về biểu diễn, làm lễ.

< Bên trong ngôi đình tan hoang, đổ nát.

Ông Nguyễn Văn Đời (75 tuổi), người tự nguyện chăm sóc cho ngôi đền không bị bỏ hoang từ hàng chục năm nay cho biết, đình Tân Đông được phong sắc thần, thờ phượng Tả quân Lê Văn Duyệt (1764 – 1832), người hai lần được phong Tổng trấn thành Gia Định, có công khai phá phương Nam dưới thời chúa Nguyễn. Tuy nhiên tờ sắc phong này đã bị mất vào khoảng cuối thập niên 80 của thế kỷ trước.

“Thời kháng chiến chống Pháp, đình Tân Đông là nơi hội họp bàn bạc kế sách đánh giặc của các chiến sĩ cách mạng. Đến thời kỳ chống Mỹ, đình Tân Đông bị biến thành nơi giam giữ, trấn áp các gia đình có con em tham gia cách mạng” – ông Đời nhớ lại.
Hai năm đầu hòa bình lập lại, người dân làng Gò Táo chẳng ai nghĩ đến chuyện cúng bái nên ngôi đình bị bỏ hoang. Đến năm 1978, ông Đời bàn với vợ giết thịt hai con gà đem ra hương khói lại. Sau đó mấy năm người dân mới định kỳ đến cúng bái vào các dịp lễ.

Anh Lê Tấn Thông (cháu ông Đời), hàng ngày thay ông Đời ra thắp nhang cho ngôi đình cho biết: “Từ nhiều năm nay đã có không ít đoàn làm phim, người mẫu và nhiều đoàn khách nước ngoài về đây tham quan, chụp hình cũng như quay phim về ngôi đình này”.

Ngôi đình cổ kêu cứu

Đình Tân Đông được UBND tỉnh Tiền Giang trao bằng công nhận di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh vào ngày 9/12/2010. Nhưng hiện nay ngôi đình này đang xuống cấp nghiêm trọng, các cửa ngôi đình trống huơ trống hoác, các bức tường bong tróc trơ lại bộ xương bằng gạnh cũ, nhiều đoạn đã và đang gần đổ xuống, mái ngói cũng bị hư hỏng nặng tạo thành những khoảng trống lớn.

< Những thân rễ chằng chịt bám chặt quanh thân đình.

Cổng đình thì mới bị húc đổ do làm đường, còn phần nhà phía trước đình (nơi thường làm sân khấu và nghi thức cúng lễ) chỉ còn trơ lại mấy cột bê tông gần sụp đổ.

“Năm 1990, một cây bồ đề phía bên phải đã bị một số người đến gỡ về làm cảnh. May sao người dân quanh đây phát hiện kịp thời nên mới giữ được hai cây còn lại. Cũng nhờ hai cây bồ đề mà phần chánh điện ngôi đình còn được như bây giờ” – anh Thông nói.
Chứng kiến ngôi đình cổ rất đẹp và đặc biệt này đang bị xuống cấp nghiêm trọng nhiều du khách không khỏi xót xa.

Ông Trần Thanh Phúc, Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL Tiền Giang cho biết, trước tình trạng ngôi đình Tân Đông đang bị xuống cấp, ngày 15/3 vừa qua, phía Sở đã kết hợp với huyện Gò Công Đông, xã Tân Đông về ngôi đình để khảo sát, đo đạc và bàn về phương thức trùng tu, sau đó sẽ báo cáo lên UBND tỉnh để xin ý kiến chỉ đạo, sớm trùng tu ngôi đình.

Tuy nhiên, theo ông Phạm Văn Bé, phó chủ tịch UBND huyện Gò Công Đông, cho biết: "Hiện nay, kinh phí để trùng tu ngôi đình lại đầy đủ như xưa phải là tiền tỷ, hay ít nhất việc gia cố để đình không bị sập cũng phải gần 600 triệu. Nhưng di tích cấp tỉnh thì huyện lo, chứ ngân sách của tỉnh không thể cân đối để hỗ trợ được phần này. Huyện đã có chủ trương cho xã Tân Đông vận động mạnh thường quân đóng góp giữ đình. Muốn đề xuất đình Tân Đông thành di tích quốc gia thì cũng phải còn đầy đủ, chứ đằng này nó sắp sập rồi...".

- Theo Dân Trí, Người Đưa Tin, internet